Nhắc đến nước mắm Phan Thiết, xứ sở thanh long, “Thủ đô resort” Mũi Né … ai cũng nghĩ ngay đến Bình Thuận. Chẳng còn ai xa lạ với thương hiệu nước mắm Phan Thiết, tuy nhiên mấy ai biết nước mắm Phan Thiết được chắt lọc tinh túy như thế nào trên vùng đất nắng gió này cùng Cá Bống Sông Trà trải nghiệm nhé.
Nước mắm là loại nước chấm gần gũi, thân quen và không thể thiếu trong bữa ăn hằng ngày của người Việt. Hiện nay nước mắm Việt đã được xuất khẩu rộng rãi sang các nước trên thế giới và trong số đó không thể không kể đến thương hiệu nước mắm Phan Thiết.
Nước mắm Phan thiết có truyền thống sản xuất lâu đời
Bình Thuận thuộc dãi đất miền Trung nổi tiếng khắc nghiệt về thời tiết, quanh năm khô hạn, nắng nhiều mưa ít. Là một tỉnh nằm ven biển con người nơi đây từ lâu đời đã gắn bó với biển. Hơn 50% dân sống bằng nghề đánh bắt là chính và Cũng chính vì vậy mà nghề làm nước mắm nơi đây đã ra đời từ thế kỉ trước và dần khẳng định được thương hiệu của mình.
Nước mắm Phan Thiết một thương hiệu ngon của Bình Thuận và cả nước. Có tiếng là “lão làng” và đã có mặt ở hầu khắp các tỉnh thành và nhiều nước trên thế giới. Để khẳng định chỗ đứng và có thể cạnh tranh trên thị trường,nước mắm Phan Thiết luôn chú trọng vào nhãn mác, bao bì và đặc biệt là chất lượng để khẳng định thương hiệu. Hiện nay trên toàn tỉnh đã có vài chục cơ sở sản xuất nước mắm ngon nổi tiếng.
Sản xuất nước mắm là cả một nghệ thuật
cá cơm dùng để chế biến nước mắm Phan Thiết
Nước mắm Phan Thiết chủ yếu được làm từ cá cơm và muối hạt. Là tỉnh nằm ven biển nên nguồn cá vô cùng phong phú. Có nhiều loại cá cơm như cá cơm sọc tiêu, cơm than, cơm đỏ, cơm lép… nhưng ngon nhất là cá cơm than và sọc tiêu. Cá cơm thường xuất hiện nhiều từ tháng tư cho đến tháng tám âm lịch.
Cách chế biến nước mắm Phan Thiết
Cá cơm đánh bắt về được chọn lựa kỹ, bỏ những con không tươi hoặc quá nhỏ rồi mang đi muối. Trước khi mang lên bờ, cá đã được rửa bằng nước biển nên không cần rửa lại. Người ta dùng loại thùng gỗ hình trụ, cao 2 – 2,5 m, đường kính 1,5 – 2 m, dung tích từ 3-10 tấn để muối cá. Thường người ta dùng loại gỗ mềm như bằng lăng, mít, bờ lời là vì làm thùng khi “niền” lại bằng dây song, chạy quanh mặt ngoài thân thùng, các mảnh gỗ được siết chặt vào nhau, không còn khe hở nào để khí vào.
Muối cá
Ở khâu muối cá, tỷ lệ được áp dụng là 10 cá 4 muối, hay 3 cá 1 muối, sau đó trộn lại, rải đều lên cá cho thật đều tay nhưng không được làm nát cá. Sau đó cho cá vào thùng lều hoặc cũng có người xếp một lớp cá, một lớp muối hạt. Khi nào đầy thùng thì phủ lên trên một lớp cá kè đã được kết lại như tấm chiếu, rồi dùng 1 tấm chắn chặn lại và đặt lên mấy hòn đá to để nén lớp cá bên dưới.
Theo thời gian, chất nước từ cá ứ ra được dẫn ra ngoài qua một lỗ đục ở đáy thùng. Nước mắm không lấy một lần là dùng được mà phải lọc đi lọc lại nhiều lần và cho nhỉ từng giọt..
Nước mắm có thể phân loại thành: nước bổi, nước đục và nước nhỉ. Nước bổi là nước muối tan ra, rửa cá lúc cá còn tươi. Nước đục là nước bổi đã đi qua lớp cá đã muối. Nước ép, hay nước nhỉ, là nước đục đưa vào thùng mắm cái, đóng lù lại vài ba hôm rồi cho mắm rỉ ra từng giọt có màu hổ phách, phải mất mươi hôm mới lấy hết nước. Đây là tinh hoa của nghề làm nước mắm. Người ta đánh giá chất lượng nước mắm bằng cách ngửi, nếm hay ăn thử.
Sở dĩ nước mắm Phan Thiết có hương vị đặc trưng riêng của nó, khẳng định được thương hiệu đến ngày nay, Bởi có thêm quá trình ủ dưới trời nắng và gió của vùng cực Nam Trung bộ. Chính đặc điểm này đã tạo nên sự khác biệt.